Rośliny odporne na słońce i suszę

Rośliny na suszę i upał

Tuż po ogrodnikach i ogrodniczkach to rośliny cierpią najbardziej w czasie upałów. Niektóre gatunki potrafią jednak przetrwać niedostatek wody, stosując najczęściej jedną z dwóch metod albo obydwie naraz: same zatrzymują w swoich organach zapas na gorsze czasy lub maksymalnie ograniczają jej utratę. Rośliny gromadzące wodę w liściach, pędach lub korzeniach nazywamy sukulentami. W ogrodach ich przedstawicielami są np. rojniki i rozchodniki. Mają liście pokryte włoskami, białym meszkiem lub woskowym nalotem ograniczającym parowanie. Tak przed suszą bronią się dziewanna, czyściec, jukka. A mikołajki i chrzan wykształciły tak długie korzenie, że potrafią dotrzeć do wody głęboko pod ziemią. Ich sposób sprawdza się doskonale, bo nawet podczas największego upału chrzan ma tak zielone liście jak szczypiorek na wiosnę.

Zobacz też: Jak sobie radzić z suszą?

Wiele drzew korzeni się płytko i potrzebuje dość częstych opadów, ale są też takie, które korzenią się głęboko, np. jarząby i grusze. To właśnie te gatunki najlepiej posadzić w suchych ogrodach. Będą potrafiły sięgnąć w głąb ziemi w poszukiwaniu wody i nie zabiorą jej rosnącym pod ich koronami roślinom. Wydaje się, że na drugim końcu skali powinny być jednoroczne kwiaty, jednak i one znalazły sposób na suszę. Wiele z nich pochodzi ze stepów i półpustyń, na których brak wody jest codziennością, a opady wielkim wydarzeniem. To właśnie stamtąd pochodzą bajeczne fotografie pustkowi, które nagle obsypały się kwiatami. Dla jednorocznych kwiatów, takich jak arktotis, dimorfoteka czy eszolcja, o krótkim cyklu życiowym deszcz bardziej niż gdziekolwiek indziej na świecie oznacza życie.

Trudno o „warzywa odporne na suszę”, ale skoro tutaj z wrogiem ciężko walczyć, to warto go oswoić. W pełnym słońcu doskonale dojrzewają pomidory, z których przetwory przechowają się dłużej niż z owoców zebranych w mokre lato. W upale doskonale czują się też najostrzejsze papryczki chili. I nawet wciąż spragnioną dynię da się oszukać, jeśli wysiejemy ją na kompoście. Duże liście osłonią pryzmę, co zapobiegnie szybkiemu wysychaniu zielonych resztek i tak powstanie najlepsze ogrodowe perpetuum mobile na suszę. W balkonowych skrzynkach i w ogrodowych zielnikach najlepiej poradzą sobie zioła śródziemnomorskie: oregano, lawenda, tymianek, rozmaryn i szałwia.

Nawadnianie trawnika: liczy się każda kropla

W czasie suszy, kiedy każda kropla jest na wagę złota, zadbajmy o zgromadzenie jak największej ilości deszczówki i ograniczenie podlewania. Do zbierania przyda się duży zbiornik, do którego skierujemy rynnę spustową. Najprostszym zbiornikiem może być metalowa beczka po oleju lub plastikowy paletopojemnik z kranikiem. Można też kupić specjalne beczki na deszczówkę. Po napełnieniu nadmiar wody prostym mechanizmem kierowany jest z powrotem do rynny. Jej odpływ można następnie skierować do oczka wodnego. Roślinom w przetrwaniu suszy pomaga też wyższa wilgotność powietrza, którą zapewnimy, zakładając w ogrodzie lub na działce nawet niewielki stawik.

Zobacz też: Deszczówka - jak jej używać?

Nawadnianie trawnika: jak zatrzymać wodę w ziemi

Wysoka temperatura i długotrwały brak opadów wysuszają wierzchnią warstwę ziemi. To w niej rośnie zdecydowana większość korzeni kwiatów i warzyw. Najważniejszym zadaniem po podlewaniu lub opadach deszczu jest więc zatrzymanie jak najwięcej wody w ziemi i niedopuszczenie do jej wyparowania. Pomoże nam w tym ściółkowanie. Na grządki trafić mogą słoma i ścinki trawy (szczególnie do ściółkowania warzyw i owoców jagodowych, w tym truskawek), trociny i drewniane zrębki oraz sosnowa kora, która zapobiega też wzrostowi chwastów. Ściółkowanie najlepiej zrobić po solidnym nawodnieniu gruntu lub porządnych opadach. Przy pojedynczych okazach roślin można zakopać odwrócone do góry nogami, podziurawione plastikowe butelki. Przez odcięte wystające dno napełnia się butelkę wodą, a ta trafia bezpośrednio do bryły korzeniowej. Rozlewaniu się wody na boki zapobiegnie też uformowanie wokół rośliny misy w ziemi.

Nawadnianie trawnika a koszenie

Szczególnym wyzwaniem, kiedy brakuje wody, jest utrzymanie zielonej, nienagannej murawy. Rozległe trawniki wymagają regularnego podlewania – nawet codziennie. Automatyczny system nawadniający najlepiej zaprogramować na wczesny ranek. Woda zdąży wówczas wsiąknąć w ziemię i dotrzeć do korzeni, zanim jej resztki nie wyparują w palących promieniach południowego słońca. Z regularnego podlewania murawy można zrezygnować, jednak należy wtedy także ograniczyć częstotliwość koszenia, a nawet zupełnie odstawić kosiarkę w kąt.

Niekoszona trawa dłużej zachowuje zielony kolor i ogranicza wysuszenie ziemi. Podczas suszy warto też łaskawszym okiem spojrzeć na utrapienie wielu trawników – koniczynę. Ten pospolity chwast zatrzymuje w ziemi azot, który jest także głównym składnikiem nawozów do roślin. To dzięki niemu trawa rosnąca wokół koniczyny zawsze jest zieleńsza. Zamiast koszenia całego trawnika możemy w nim wykosić jedynie ścieżki, a reszcie takiej dzikiej łąki pozwólmy rosnąć swobodnie. 

5 zasad oszczędzania wody w ogrodzie:

• trawnik, rabaty kwiatowe i grządki warzywne podlewaj wczesnym rankiem;
• zrezygnuj z używania zraszaczy, zastąp je nawadnianiem kropelkowym;
• ogranicz nawożenie, które pobudza wzrost roślin i ich zapotrzebowanie na wodę;
• w czasie podlewania kieruj strumień bezpośrednio do korzeni roślin;
• rozgarnij ściółkę przed podlaniem rośliny i rozłóż ją z powrotem po nawodnieniu.

Tekst: Łukasz Skop, autor bloga Bez Ogródek fascynuje go życie ogrodowe od podszewki – jak rośliny rosną, zmieniają się i rozmawiają ze sobą. 
Zdjęcia: Shutterstock

Zobacz także: Czosnek ozdobny do ogrodu: fioletowe kule na rabatach