Topinambur – uprawa, właściwości i historia

Topinambur

Przejechał ponad cztery tysiące kilometrów, aby znaleźć się na naszym talerzu. Pięknie wygląda latem, pachnie i pomaga zachować zdrowie. Przedstawiamy informacje o uprawie, właściwościach i historii topinamburu.

Kiedy sadzić topinambur?

Bulwy topinamburu sadzi się wczesną wiosną, w marcu i kwietniu. Najlepsze warunki dla rozrostu warzywa stworzy wilgotna, przepuszczalna gleba i dużo słońca (możliwy jest lekki cień). Każda bulwa powinna znaleźć się na głębokości 10 cm w odległości około 30 cm od kolejnej.

Uprawa topinamburu

Topinambur jest mało wymagającą rośliną, bardzo podobną w uprawie do ziemniaka. Gdy urośnie do 30 cm wysokości, należy przysypać wiotkie łodyżki ziemią, aby zapewnić im stabilność. Należy obserwować uważnie hodowlę, ponieważ topinambur bardzo szybko pnie się do góry i docelowo osiąga 1-3 metry.

Zbiory i przechowywanie topinamburu

Topinambur jest rośliną wieloletnią i daje zbiory przez wiele sezonów. Bulwy wykopuje się zwykle na jesieni, jednak mogą zaczekać na gospodarza aż do wiosny. W lodówce topinambur przetrwa maksymalnie 2 tygodnie. Najlepiej przechowywać go w spiżarni w wilgotnym piasku. W ten sposób wytrzyma około pół roku.

Topinambur w kuchni staropolskiej

Choć topinambur brzmi egzotycznie, jest to roślina z korzeniami sięgającymi kuchni staropolskiej. Warzywo przyjechało do Europy dzięki kolonistom z Ameryki Północnej. Była to roślina szeroko ceniona przez Indian. Na chwilę zapomniana, znów wypłynęła w okresie przedwojennym. Uprawa topinamburu szczególną popularnością cieszyła się na Śląsku. Dziś Polacy znów wracają do tego odżywczego warzywa.

Przepisy z topinamburem

Topinambur jest słodki w smaku, z lekko orzechową nutą. Można przygotowywać go podobnie, jak ziemniaka: w postaci gotowanej do dań głównych, w formie puree, zapiekanki, w zupach, a nawet w chipsach. Jednak w przeciwieństwie do ziemniaka, topinambur da się jeść na surowo lub pić z niego herbatę. Istnieje bardzo dużo ciekawych przepisów z wykorzystaniem tego warzywa. Przykładowe danie to rösti z topinamburem.

Topinambur – właściwości

Topinambur jest cennym składnikiem diety. Zawiera żelazo i magnez, ułatwiając koncentrację i naukę. Wpływa korzystnie na układ kostno-stawowy, ponieważ jest źródłem wapnia, fosforu i potasu. Topinambur pomaga zadbać o urodę poprzez dostarczanie witamin z grupy E, A i cynku, jest cenny dla kobiet w ciąży (kwas foliowy, witamina K), wzmacnia odporność (witamina C) i reguluje ciśnienie (potas). Bulwiaste warzywo jest poddawane licznym badaniom, ponieważ wykazuje silne właściwości przeciwnowotworowe.

Topinambur dla diabetyków

Topinambur jest szczególnie zalecany diabetykom. Warzywo to w prawie 1/5 składa się z inuliny, czyli substancji przekształcającej się we fruktozę, dobrze przetwarzaną przez cukrzyków.  Tym samym obniża poziom glukozy we krwi. Inulina zwalcza także poziom „złego” cholesterolu we krwi.

Topinambur – środek na odchudzanie

Topinambur sprzyja spadkowi wagi. Pęcznieje w żołądku, na długo zwalczając uczucie głodu. Błonnik zawarty w warzywie przyspiesza przemianę materii. Topinambur ułatwia wyrzucanie toksyn z organizmu. Oczyszczone ciało łatwiej radzi sobie ze zmęczeniem podczas ćwiczeń, spalaniem tłuszczu oraz wchłanianiem substancji odżywczych.

Topinambur – roślina ozdobna

Wieki temu przed polskimi domami sadziło się przede wszystkim rośliny praktyczne. Czasem, dodatkowo, również ładnie się prezentowały. Topinambur to inaczej słonecznik bulwiasty i rozpromienia się żółtym kwiatostanem. Więcej o staropolskich ogrodach znajduje się w artykule: Zapomniane piękności.

Tekst: Karolina Marek
Zdjęcia: Alamy/BE&W, Flora Press, Shutterstock, Pixabay