Karmnik dla ptaków, poidełko, budki dla ptaków – jak zwabić ptaki do ogrodu i co w nim posadzić, by dobrze się tam czuły?

Do kiedy dokarmiać ptaki i jak to robić?

Możesz to robić cały rok, ale najlepiej skorzystają z tej pomocy zimą, szczególnie, gdy leży śnieg. Pamiętaj, ten może się zdarzyć i w kwietniu, kiedy niektóre gatunki mają już młode, więc ta pomoc jest im szczególnie potrzebna. Pokarm najlepiej wykładać do karmników rano – jeśli będziesz to robić o stałej godzinie, ptaki szybko nauczą się na niego czekać. Karmnik powinien być zadaszony, ustawiony w zacisznym miejscu, najlepiej niedaleko krzewów, lub zawieszony na gałęzi drzewa. Łatwo można też przygotować kule tłuszczowe, mieszając stopiony smalec z nasionami i bakaliami. Taką mieszanką napełnij glinianą donicę i zawieś na gałęzi do góry dnem. Pokarm tłuszczowy wywieszaj tylko w mroźne dni, w przeciwnym razie zepsuje się i zjełczeje.

Zobacz także: Jakie sikorki żyją w Polsce – czy znasz je wszystkie?

Czym dokarmiać ptaki?

Ulubione ptasie jedzenie to: 

• Orzechy: włoskie, laskowe, ziemne, nerkowce – rozdrobnione, niesolone, nieprażone. 
• Pestki dyni i słonecznika: łuskane lub niełuskane; łuskany słonecznik jest szczególnie lubiany przez ptaki i nie powoduje bałaganu wokół karmnika. 
• Drobne nasiona: konopie, len, proso, sorgo, a także nasiona traw ozdobnych. 
• Pokarm zwierzęcy: surowe i niesolone sadło, boczek, słonina, smalec. 
• Owoce: pokrojone jabłka, gruszki i śliwki; daktyle, rodzynki i winogrona, świeże i suszone jagody.
• Warzywa: ugotowane bez soli i pokrojone buraki, ziemniaki, marchew, pietruszka, seler korzeniowy.

Unikaj solonej lub smażonej żywności, nabiału (szybko się psuje), pokarmu w plastikowych siatkach (ptaki mogą się w nie zaplątać), chleba, bo ma mało wartości odżywczych, a poza tym dzisiejsze pieczywo robione jest z wysoko przetworzonej mąki, z dużą ilością soli,  konserwantów i ulepszaczy, które mogą być zgubne dla ptaków.

Zobacz także: Jakie ptaki przylatują na wiosnę do Polski?

Ptaki w ogrodzie – poidełko dla ptaków

Porządnie zaopatrzony karmnik to połowa dobrze wykonanego zadania. Nie wolno zapominać o tym, że skrzydlaci goście potrzebują ugasić pragnienie – nie tylko w czasie letnich suszy, ale też zimą. W mroźne dni kałuże i płytkie sadzawki szybko zamarzają, dlatego karmniki zawsze powinny iść w parze z poidełkami. Codziennie uzupełniaj w nich świeżą wodę. Jeśli naczynie jest płytkie, może to być letnia lub nawet ciepła woda, żeby ptaki dłużej mogły z niej skorzystać, zanim ostygnie i znów zamarznie. Podobie jak pokarm w karmnikach, wodę w poidełkach również uzupełniaj każdego dnia w tym samym czasie, najlepiej rano, aby ptaki nie tylko wiedziały, kiedy mogą z niej skorzystać, ale także miały na to więcej czasu, zwykle bowiem robią to w pierwszej połowie dnia.
Niektóre rośliny mają tak ukształtowane liście, że po deszczu na krótki czas zbiera się na nich woda. Szczeć pospolita poszła o krok dalej – celowo gromadzi wodę w zbiornikach utworzonych ze zrośniętych wokół łodygi par liści. Te zbiorniki latem mogą służyć ptakom jako naturalne poidełka. Zimę szczeć spędza w postaci przyziemnej rozety liści, która nie gromadzi wody, ale i tak ma coś do zaoferowania skrzydlatym. Z jej kolczastych kwiatostanów ptaki, m.in. szczygły, zięby, trznadle i wróble, wybierają nasiona. To czyni ją jedną z najbardziej wszechstronnie pożytecznych roślin dla ptaków.

Budki dla ptaków

Okres lęgowy ptaków najczęściej bytujących w ogrodach rozpoczyna się jeszcze pod koniec kalendarzowej zimy, na przełomie lutego i marca. Ptaki odbywają wtedy gody i zaczynają się rozglądać za odpowiednim miejscem do założenia gniazda. Część z nich składa jaja w ukrytych gniazdach, np. w dziuplach, które można zastąpić budkami lęgowymi. Te najlepiej rozwiesić zimą – luty jest na to doskonałym miesiącem. Ptaki będą miały dość czasu, aby przywyknąć do widoku budek, oswoić się z nimi i wybrać dla siebie tę, która najbardziej im odpowiada. Budki należy wieszać na wysokości ponad 4 metrów, z otworem wlotowym skierowanym na południe lub południowy wschód. Każdy gatunek ptaka ma ulubioną średnicę otworu wlotowego, która np. dla sikory modraszki wynosi 28 mm, jednak pod tym względem nie są bardzo wybredne. Jeśli budka nie zostanie zamieszkana, najlepiej zawiesić ją w innym miejscu. W lutym należy też oczyścić wnętrze domków zasiedlonych w poprzednim sezonie, ponieważ mogą w nich zimować szkodniki i pasożyty. Ptaki, które wyściełają swoje gniazda, skorzystają z naszej pomocy – rozwieś teraz dla nich zasobniki z krótkimi kawałkami włóczek, piór, kępkami mchów i porostów. Podglądanie ptaków wykradających te materiały do budowy gniazd jest równie fascynujące, co obserwacja karmników.

Jakie rośliny przyciągną ptaki do ogrodu?

Od końca lutego do około połowy kwietnia, zanim rośliny na dobre poczują wiosnę i zaczną rozwijać liście, można sadzić drzewa i krzewy z gołym korzeniem (bez ziemi), a przez cały rok – te uprawiane w donicach. Przyjazne są przede wszystkim rodzime drzewa i krzewy – zapewniają pożywienie, schronienie i miejsce do gniazdowania. Małe ptaki wijące gniazda, takie jak makolągwy, kosy, drozdy, strzyżyki, pokrzewki czy szczygły, poszukują przede wszystkim gęstych, ale przewiewnych drzew i krzewów z drobnymi gałęziami i cierniami lub kolcami, które stanowią dla nich dodatkową ochronę przed drapieżnikami. Głóg, tarnina, śliwa wiśniowa (ałycza, mirabelka), grusza polna czy dzikie gatunki róż to tylko niektóre z naszych rodzimych roślin przyciągające drobnicę do ogrodu. Większe ptaki budują gniazda na wyższych drzewach i grubszych gałęziach. Sroka, grzywacz, sierpówka czy drozd śpiewak często zakładają je na świerkach, w tym także na świerku kłującym (srebrzystym), często spotykanym w ogrodach, oraz na robinii akacjowej – oba te gatunki pochodzą z Ameryki Północnej, ale nasze ptaki chętnie się z nimi przyjaźnią.
Wspaniałe schronienie daje bluszcz pospolity – wiosną i latem gnieździ się wśród jego gałęzi wiele gatunków, a przez cały rok zimozielony bluszcz zapewnia im schronienie i osłonę.

Tekst: Łukasz Skop  Zdjęcia: Shutterstock