najzdrowsza mąka

Która mąka jest najzdrowsza? Poznaj rodzaje i typy mąk, a potem jedz tyle bułeczek, ile lubisz, bez wyrzutów sumienia

Eko życie

Zrezygnuj z chleba, przestań jeść makaron, odstaw węglowodany. Takie rady dla lepszego zdrowia i smukłej sylwetki słyszał chyba każdy. Może i są one popularne, ale nie do końca uzasadnione.

Jasne – codzienne wcinanie białych bułeczek nie sprawi, że stracisz centymetry w pasie, wręcz przeciwnie. Biała mąka pszenna ma wysoki indeks glikemiczny, a to sprawia, że po takiej puszystej kanapce bardzo szybko znowu zgłodniejesz i sięgniesz po kolejną…

Taka mąka jednak to produkt wysokoprzetworzony, a więc pozbawiony wielu witamin oraz błonnika, w które bogaty jest jej pełnoziarnisty odpowiednik. Natomiast ta pełnoziarnista to ważny element zdrowej diety, którego wcale nie warto unikać.

reklama
typy mąki
Przeznaczenie mąki można odczytać dzięki specjalnym numerom.

Mąka pszenna – poznaj typy

Nazywanie mąki białą śmiercią nie ma wiele sensu. Wyzwanie jednak polega na tym, by znaleźć mąkę naprawdę dobrą i zdrową. Zacznijmy od pytania, czy w ogóle wiesz, co to znaczy, że jest pełnoziarnista? Czym różni się bułka grahamka od chleba razowego? Jak wybrać tę najlepszą i nie zwariować?

Niektóre mąki swoje przeznaczenie zdradzają w nazwie (tortowa, chlebowa). Producenci mąki wymyślili też specjalne oznaczenia liczbowe, żeby ułatwić nam wybór. To numerki, które widzisz na opakowaniach. Podział opiera się na ilości popiołu zostającego w piecu po spaleniu mąki w bardzo wysokiej temperaturze. Im bardziej jest ona oczyszczona, tym mniej z niej zostanie.

Dlatego słynna włoska mąka – miękka i lekka, idealna do wypieku pizzy, ale już nie dla naszego układu trawiennego – to typ 00. Bo z niej po spaleniu nie zostanie prawie nic. Z mąki typowo białej tortowej zostanie już nieco więcej, a z mąki pełnoziarnistej około 2% masy mąki.

Najzdrowsza mąka? Zależy dla kogo

A dlaczego właściwie mamy jeść całe ziarna? Osoby cierpiące na dolegliwości układu trawiennego po konsultacji z lekarzem czasem dowiadują się, że powinny jeść tylko lekkostrawne pieczywo i wtedy zleca się im biały chleb. Ale to wyjątki. Dla całej reszty dłuższy proces trawienia, którego przyczyną jest większa ilość błonnika, jest zdrowy.

Mąka pszenna pełnoziarnista to też źródło witamin z grupy B, kwasu foliowego, fosforu, cynku, magnezu i żelaza. Całe to dobro pochodzi nie z bielma, czyli tego białego proszkowego składnika mąki, ale z otrębów oraz zarodka, który znajduje się w jego środku.

Jaką makę wybrać?

  • mąka typ 450 do tortów, kruchego ciasta
  • mąka typ 550 do ciast drożdżowych, na naleśniki, pierogi, do makaronu
  • mąka typ 650 do zagęszczania sosów, pieczenia bułek 
  • mąka typ 750, 850, 1050 – mąka chlebowa do jasnego pieczywa
  • mąka typ 1400 – mąka sitkowa, bardziej delikatna od ciemnej, ale zdrowsza i bogatsza w smaku od białej
  • mąka typ 1850, czyli graham – mąka oczyszczona i drobno mielona, a następnie połączona z otrębami, dobra do pieczywa i słonych wypieków
  • mąka typ 2000, czyli razowa powstała z grubego mielenia całych ziaren, idealna do wypieku chleba
zdrowa mąka
Alternatywy dla mąki pszennej są zdrowe i coraz bardziej popularne.

Zdrowa mąka – altnernatywy dla pszenicy

Mąka orkiszowa – orkisz jest bardzo podobny do pszenicy, więc łatwo nim zastąpić zwykłą pszenną mąkę. Ma jednak więcej witamin, dwukrotnie niższy indeks glikemiczny i jest łatwiej strawny.

Mąka żytnia – idealna dla cukrzyków i osób na diecie, ponieważ ma zdecydowanie lepszy indeks glikemiczny niż pszenica oraz więcej minerałów: magnezu, wapnia, cynku czy potasu.

Mąka jęczmienna – warto stosować jedynie jako dodatek do pieczywa, ma bowiem słodkawy smak i niewielką zawartość glutenu, co sprawia, że wypieki na jego bazie robią się ciężkie i zbite.

Mąka owsiana – to świetny materiał na mąkę do ciasteczek. To także przeciwutleniacz oraz źródło białka i nienasyconych kwasów tłuszczowych. Uwaga! Mąka owsiana nie zawsze jest w pełni bezglutenowa, kto nie może jeść glutenu, niech zwraca uwagę na oznaczenia na opakowaniu.

Mąka gryczana – znów świetna, niski indeks glikemiczny i spora zawartość minerałów, ale też specyficzny smak, który dobrze sprawdzi się jako dodatek do chleba oraz w wytrawnych naleśnikach czy blinach.

Mąka z prosa – proso to zboże, z którego powstaje mąka jaglana. Mąka z niego jest bezglutenowa i świetna do słodkich wypieków: kruchych, ucieranych, drożdżowych. Proso dostarczy też krzemu i żelaza.

Mąka ziemniaczana – w Polsce znana jest głównie jako składnik klusek i zagęstnik do sosów.

Mąka z orzechów – orzechy też można zmielić na mąkę, która sprawdzi się w biszkoptach, daje ciastom przyjemną fakturę i świetny smak. To źródło zdrowych tłuszczów, ale i niebezpieczeństwo dla alergików.

Mąka z amarantusa – ma sporo białka i żelaza oraz błonnika, jest idealny dla wegan i wegetarian. Można z tej mąki piec chleby i łączyć ją z pszenną.

Mąka kukurydziana – nie jest najzdrowsza ze względu na wysoki indeks glikemiczny i niewielką ilość składników mineralnych. Mąka kukurydziana nie zawiera jednak w ogóle glutenu i świetnie nadaje się na panierkę czy do zagęszczania sosów.

Mąka ryżowa – z kolei jest dla alergików najbezpieczniejsza. Raczej nie zrobi się z mąki ryżowej chleba, ale placki czy makaron jak najbardziej. Można też zagęszczać nią zupy i sosy.

Jak kupować i przechowywać mąkę

  • Dobra mąka powstanie tylko z dobrych ziaren, takich niepryskanych. Warto więc kupować ją z zaufanych źródeł, z małych rodzinnych młynów.
  • Mąkę można trzymać w domu spokojnie do pół roku. Dłużej jednak nie powinna leżeć w pojemniku. Szczególnie jeśli to pojemnik plastikowy bez dostępu do powietrza.
  • Mąką najlepiej przechowywać w ciemnym, suchym miejscu, w workach, które przepuszczają powietrze. A jeśli używa się pojemników plastikowych, dobrze jest zostawić je lekko uchylone lub zrobić w nich małe dziurki. Inaczej może  się zepsuć.
  • Aby mąka długo pozostała dobra do użycia, nie zbrylała się i nie psuła, musi być czysta. Nie nabieramy jej z pojemnika mokrym czy brudnym kubkiem ani ręką.

Tekst: Marta Kwiatkowska 
Zdjęcia: Shutterstock

Zobacz także: Przepis na pyszny domowy chleb
Zobacz także: Jak poznać dobry chleb?

Zobacz również