Pyszne zielska – obiad z jadalnych chwastów

Co to są chwasty?

Najprościej byłoby powiedzieć, że chwasty to dziko rosnące rośliny, które niekoniecznie pozytywnie wpływają na gatunki uprawne, bo zabierają im wilgoć i składniki odżywcze zawarte w glebie, a czasem nawet światło. Z drugiej strony, chwasty od wieków obecne były w kulturze zarówno celtyckiej, jak i chrześcijańskiej (np. bukiety z dziurawca, krwawnika, piołunu czy macierzanki tradycyjnie zanoszono do kościoła, by poświęcić je w dniu Matki Boskiej Zielnej).

Dzikie rośliny stosowano także w ziołolecznictwie – podobno żołnierze Jana III Sobieskiego stacjonujący pod Wiedniem pili napar z liści bluszczyka kurdybanka. Są silne, nie trzeba ich nawozić, pielić ani podlewać. W zamian odwięczają się dużą dawką witamin i zwiąków (takich, jak alkaloidy czy flawonoidy), które stale powinny być w naszej menu. Zamiast po suplementy diety siegnijmy więc do kuchni regionalnych potraw, które jedli nasi przodkowie.

Zobacz także: Ogród z mchu i paproci

Jak zbierać chwasty?

• chwasty zbieramy w miejscach oddalonych od miast, głównych dróg i rejonów zanieczyszczonych,
• chwasty nie mogą być pryskane,
• nie niszczymy całej rośliny, jeśli chcemy z niej uszczknąć tylko kilka pędów, listków lub kwiatów,
• nie niszczymy całego stanowiska, zostawiamy kilka okazów, by mogły się rozmnożyć w kolejnym sezonie,
• nie zrywamy dzikiej rośliny, jeśli mamy co do niej jakiekolwiek wątpliwości,
• do jedzenia wybieramy tylko ładne, zdrowe, nieuszkodzone przez pasożyty okazy, bez przebarwień,
• podczas zrywania chwastów pogoda nie ma znaczenia, ale jeśli planujemy zielska suszyć, lepiej zbierać je w suchy dzień rano,
• żeby surowe chwasty nie miały posmaku goryczki (np. te przeznaczone do sałatki), pozostawmy je na 20 minut przed podaniem w zalewie, np. w winegrecie.

Popularne chwasty

Mniszek lekarski 

Zwany dmuchawcem, typowy chwast trawnikowy, jadalne są wszystkie części rośliny. Dawniej z korzeni mniszka po ich wysuszeniu, uprażeniu i zmieleniu otrzymywano subsytut kawy. Mniszek lekarski ma właściwości odtruwające, pomaga w początkowych stadiach cukrzucy, dobrze sprawdza się w niemieckich sałatkach z kartoflami i kiszonym ogórkiem.

Pokrzywa

To chwast lubiący ogrody. Parzące liście pokrzywy nie przeszkadzają w ich spożywaniu, o ile wrzuci się je na chwilę do wrzątku. Pokrzywę można pomylić z jasnotą białą lub purpurową (obie bez parzących lisków, jadalne, ale nie tak smaczne). Dawniej Arabowie nasionami tej rośliny leczyli impotencję. Wierzono też, że palona w czasie letnich burz skutecznie odgania pioruny. Pokrzywa zawiera dużo wapnia, żelaza, witaminy K i C oraz beta-karotenu.

Krwawnik pospolity

To chwast polny, którym podobno sam Achilles leczył rany swoich towarzyszy w czasie wojny trojańskiej (stąd łacińska nazwa rośliny Achillea millefolium). Krwawnik zapobiega skurczom, stanom zapalnym, odtruwa.

Szczaw zwyczajny

Chwast występujący na polu, jest bardzo kwaśny, dlatego nadaje potrawom orzeźwiający smak. Jest idealnym składnikiem na zupy. Szczawiu powinny unikać osoby chore na osteoporozę lub łączyć go z nabiałem i jajkami.

Jadalne chwasty – przepisy na obiad

Przystawka: Smażone kwiaty mniszka lekarskiego

Pierwsze danie: Zupa szczawiowa wege

Drugie danie: Frittata z pokrzywy

Tekst: Monika Utnik-Strugała
Zdjęcia: Shutterstock