Drożdże spulchniają pieczywo, oczyszczają jelita, a nawet poprawiają kondycję włosów! Poznaj rodzaje drożdży, ich wszystkie właściwości i zastosowanie
Eko życieSpotkacie je w najbliższym otoczeniu. Śliwkom nadają biały nalot. Sprawiają, że gdy owoce spadną z drzew, zaczynają gnić (zwierzęta, które zjedzą za dużo takich owoców sprawiają wrażenie pijanych). A jednak mają w sobie różne zastosowania lecznicze i pielęgnacyjne.
Rodzaje drożdży
Wyróżnia się ok. 30 gatunków drożdży, wśród nich m.in. drożdże spożywcze (inaczej piekarskie, piekarnicze), drożdże kefirowe, drożdże piwne czy drożdże winne. Drożdże spożywcze to zaraz po zakwasie najstarszy i najbardziej popularny środek spulchniający.
Według legendy pewnego razu w starożytnym Egipcie wody Nilu zalały mąkę zmagazynowaną w spichlerzach. Wysoka temepratura i wilgoć stały się pożywką dla znajdujących się w powietrzu bakterii. Mieszanka wody i mąki zwiększyła swą objętość. Aby jednak wykorzystać jakoś „zmarnowaną” mąkę, wymieszaną ją ze świeżą. W ten sposób odkryto fermentację.
Ale w piekarnictwie przemysłowym drożdże na dobre pojawiły się dopiero w 1781 roku w Holandii – mieszano je z mąką ziemniaczaną. Obecnie w sklepach można znaleźć trzy główne odmiany drożdży: drożdze świeże, drożdże suche oraz drożdże instant.
Drożdże świeże
To absolutny klasyk. Występują w postaci kostki, zazwyczaj w opakowaniach 200-gramowych. Należy przechowywać je w lodówce, a przed użyciem wyjąć na chwilę, żeby „zagrzały się” w temperaturze pokojowej.
Stosuje się je jako rozczyn – pokruszone drożdże łączymy z ciepłym mlekiem bądź wodą, odrobiną cukru i łyżką mąki. Drożdże świeże nadają się ddo wszelkich drożdżowych wypieków, takich jak chleb, bułki czy ciasta (w tym słynne wielkanocne baby).
Drożdże instant
To największy konkurent drożdży świeżych. Mają postać drobniutkich granulek. Ich nazwa „drożdze błyskawiczne” w pełni oddaje sposób użycia – nie trzeba robić rozczynu, czym zyskujemy na czasie.
Wystarczy je wymieszać z mąką i innymi suchymi składnikami, dodać ciepłą wodę lub mleko i gotowe. Dają takie same efekty jak drożdże świeże. 25 g drożdży świeżych odpowiada 7 g drożdży instant lub suszonych.
Drożdże suche
Mniej znane i nie tak popularne są drożdże suche. Mają co prawda postać granulek jak drożdże instant, ale podobnie jak drożdże świeże wymagają przygotowania rozczynu. Nie trzeba ich jednak przechowywać w lodówce, ani czekać, aż osiągną temperaturę pokojową.
Drożdże spożywcze – zastosowanie lecznicze
Zdrowotne właściwości drożdży znano już w starożytności – według Hipokratesa miały wzmacniać organizm, a także oczyszczać jelita. Współczesne badania faktycznie potwierdzają, że 100 g drożdży dostarcza ok. 92 kcal, ok. 11 g białka, 2 g tłuszczów wielonasyconych, 7 g węglowodanów przyswajalnych i aż 7 g błonnika regulującego pracę jelit!
Ponadto drożdże są źródłem witamin z grupy B (zwłaszcza kwasu foliowego), które wzmacniają naszą odporność (pytaj w aptece o drożdże piwowarskie w tabletkach) i regulują procesy metaboliczne. Wzmacniają również kości, pomagają walczyć ze stresem, koją nerwy, ułatwiąją zasypianie, dostarczają magnez, niezbędne w anemii żelazo oraz kluczowy w męskiej diecie mangan.
Drożdże na paznokcie i włosy
Oprócz wartości odżywczych drożdże mają też właściwości pielęgnacyjne. Zawarta w nich biotyna poprawia m.in. włosy, strukturę i włosy, cerę, szczególnie trądzikową.
Na przykład za pomocą maseczki z drożdży spożywczych można oczyścić skórę i usunąć z niej nadmiar łoju – wystarczy rozkruszyć ok. 20-gramowy kawałek i zalać odrobiną ciepłej wody, a powstałą pastę nałożyć na oczyszczoną i osuszoną twarz. Gdy maska zaschnie, ściągamy ją, myjemy skórę i nawilżamy kremem.
W starożytnym Rzymie drożdże stosowano też drożdże do picia – napój był polecany na problemy ze skórą i włosami. Można go stosować i dziś. 30 g rozkruszonych świeżych drożdży zalewamy 250 ml gorącej wody, mieszamy, aż się rozpuszczą, i pijemy po ostudzeniu. Dla poprawienia smaku można dodać cukier.
Płatki drożdżowe niekatywne – właściwości
Mówi się na nie wegański parmezan, naturalny wzmacniacz smaku, sypkie umami. Płatki drożdżowe nieaktywne to nic innego jak neutralna dla żołądka przyprawa, która nie fermentuje (drożdże aktywne mogłyby powodować wzdęcia), a poprawia smak potraw i ma mnóstwo witaminy B.
Płatki drożdżowe są suche, a wyglądem przypominają bułkę tartą o żółtym kolorze. Świetnie zastępują zagęszcz do zup i sosów, panierkę i sól. Co ważne, nie zawierają laktozy. Można je piec (więc wzbogacą smak pasztetów i pieczeni) i jeść na surowo jako dodatek do sałatek i surówek.
Zastosowanie drożdże w ogrodzie
Właściwości drożdży nie kończą się na zdrowiu czy w kuchni. Sprawdzają się one też jako nawóz lub oprysk. Zasiedlają liście i korzenie rośliny, wchodząc z nią w symbiozę i wypierając mikroorganizmy szkodliwe dla roślin – dzięki temu kwiaty, krzewy i warzywa (np. pomidory czy ogórki) nie chorują i bujnie rosną.
Aby zrobić nawóz z drożdży spożywczych sfermentowanych należy 100 g rozdrobnionych drożdży zasypać w wiadrze szklanką cukru i odstawić na 1-2 godziny. Po tym czasie zalać 10 l ciepłej wody i ponownie odstawić na tydzień do sfermentowania. Po tygodniu rozcieńczyć w proporcjach: 1 szklanka roztworu na 10 l wody – i gotowe!
Aby z kolei przygotować oprysk z drożdży należy rozpuścić 100 g drożdży w 0,5 l mleka 3,2%, a następnie rozcieńczyć roztwór 10 l wody. Do roztworu można dodać ok. łyżki płynnego szarego mydła, aby ciecz nie spływała z liści.
Tekst: Monika Utnik-Strugała
Zdjęcia: Shutterstock
Zobacz także: Drożdżówki z rabarbarem
