Astry - kwiaty kolorowe i łatwe w uprawie. Będą jesiennymi gwiazdami w twoim ogrodzie

Astry kwiaty wzięte z natury do ogrodów

W środowisku naturalnym astry występują głównie w Eurazji i Ameryce Północnej, gdzie rosną na łąkach, w lasach liściastych oraz na skalistych zboczach. Lubią umiarkowany klimat, co sprawia, że dobrze adaptują się do warunków panujących w Polsce. Dzikie odmiany astrów można znaleźć na przykład w górskich rejonach Europy Środkowej, gdzie tworzą gęste kępy na słonecznych polanach. W naszym kraju kwiaty te nie są endemiczne, ale wiele gatunków zostało sprowadzonych do ogrodów, a te, które zdziczały, pojawiają się na poboczach dróg czy nieużytkach. Ich naturalne siedliska to miejsca o dobrej przepuszczalności gleby, z dostępem do słońca, co jest kluczowe dla ich rozwoju.  Obserwując je w naturze, można zauważyć, jak doskonale radzą sobie z zmienną pogodą, co inspiruje do ich uprawy w domowych ogrodach i na balkonach – wystarczy odtworzyć podobne warunki, by cieszyć się ich obfitym i długim kwitnieniem.

Zobacz też: Co warto wiedzieć o wrzosach i jak je sadzić w ogrodzie by pięknie kwitły?

Astry jesienne i inne gatunki - cechy charakterystyczne

Astry zachwycają różnorodnością form i kolorów. Ich kwiatostany są fioletowe, różowe, błękitne i biała, a także czerwone i bordo, a płatki otaczają żółty lub pomarańczowy środek. Wysokość roślin waha się od niskich, karłowych odmian osiągających 20-40 cm, idealnych na obwódki rabat, po wysokie, sięgające nawet 2 metrów, które świetnie sprawdzają się jako tło dla innych kwiatów. Liście astrów są lancetowate, zielone i lekko szorstkie, co dodaje im rustykalnego charakteru, pasującego do wiejskich ogrodów. Astry kwitną, w zależności od gatunku, od maja aż do listopada, ale najwięcej odmian zakwita od końca sierpnia lub września do późnej jesieni, nawet do pierwszych przymrozków (czyli listopada). W Polsce szczególnie popularne są astry jesienne (czyli marcinki), które zdobią ogrody i groby na czas Dnia Wszystkich Świętych. Ale także na przykład astry nowobelgijskie rozkwitają we wrześniu, tworząc gęste, kolorowe poduchy, które ożywiają ogród w chłodniejsze dni. Ich zapach jest delikatny, a nektar przyciąga owady zapylające. 

Zobacz też: 5 pomysłów na jesienne porządki z kwiatami

Marcinki, aster alpejski czy aster nowoangielski - najpopularniejsze gatunki astrów w Polsce

W rodzimych ogrodach najczęściej spotkać można kilka gatunków astrów. Szczególną popularnością cieszy się aster chiński, czyli Callistephus chinensis, roślina jednoroczna występująca od niskich odmian, przez średnie, po wysokie. Kwiaty astrów chińskich kwitną od lata do jesieni i mają różne kolory: od bieli, przez żółć, róż i czerwień, aż po błękity oraz fiolety. Odmiany różnią się kształtem kwiatu, mogą być pojedyncze lub w formie pomponów, a ich sztywne, lekko owłosione łodygi nadają roślinie charakterystyczny wygląd.

Wśród astrów bylinowych zdecydowanie wyróżniają się aster nowoangielski (Symphyotrichum novae-angliae ), aster nowobelgijski (Symphyotrichum novi-belgii) oraz aster krzaczasty (Aster dumosus). Aster nowoangielski potrafi dorastać do dwóch metrów, tworząc rozłożyste, efektowne kępy, które obsypują się setkami kwiatów od sierpnia do października. Charakterystyczną cechą tego gatunku są żywe barwy – fiolet, lilaróż, karmin, rzadziej biel – oraz fakt, że kwiaty zamykają się nocą i w pochmurne dni. Aster nowobelgijski jest wyraźnie niższy, ale kwitnie równie obficie i długo, kwiaty ma  białe, fioletowe lub różowe. Gatunek ten bywa inwazyjny i wymaga kontroli w ogrodzie. Aster krzaczasty, często określany jako „marcinek” lub aster karłowaty, tworzy zwarte poduchy pełne kwiatów, które pojawiają się już pod koniec lata i zdobią ogród aż do pierwszych mrozów. Najczęściej spotykany jest w kolorach fioletu, różu, karminu i bieli, a jego niewielka wysokość (do ok. 40 cm) sprawia, że jest idealny na obwódki czy do kompozycji skalnych, a także na balkony.

Warto wspomnieć również o astrze alpejskim (Aster alpinus), niskorosnącej bylinie polecanej do ogrodów skalnych. Jego kwiaty są fioletowe, różowe lub białe, zwykle z żółtym środkiem, i pojawiają się już na początku lata. 

Zobacz koniecznie: Poznaj najbardziej urodziwe, ogrodowe odmiany dyń ozdobnych

Astry w ogrodzie oraz na balkonie - sadzenie i uprawa różnych odmian astrów

W polskich warunkach astry można uprawiać w ogrodach przydomowych, na rabatach bylinowych, ale też w donicach na balkonach i tarasach. Zależnie od odmiany astrów sadzić najlepiej je wiosną – dla odmian jednorocznych polecany jest wysiew nasion w kwietniu, pod osłonami, natomiast astry bylinowe sadzimy (w formie sadzonek) w maju, po przymrozkach. W naszym klimacie, z umiarkowanymi zimami, astry dobrze zimują w gruncie, zwłaszcza jeśli okryjesz je warstwą liści lub agrowłókniną podczas ostrzejszych mrozów. Temperatura optymalna to dla nich 15-25°C, ale tolerują przymrozki do -5°C, co sprawia, że są świetnie przystosowane do naszych jesieni.
Najlepiej sadzić je w słonecznych zakątkach ogrodu, osłoniętych od silnego wiatru, na przykład przy południowej ścianie domu lub wzdłuż ścieżek, gdzie tworzą naturalne żywopłoty. Południowy balkon też będzie dla nich doskonały. Astry to rośliny, które rośliny kochają mieć co najmniej 6 godzin światła dziennie, w lekkim półcieniu też sobie poradzą, ale w pełnym cieniu mogą słabiej kwitnąć. Unikaj miejsc zacienionych przez drzewa, gdzie może gromadzić się wilgoć, sprzyjająca grzybom – zamiast tego wybierz otwarte przestrzenie, gdzie powietrze swobodnie krąży. Gleba powinna być żyzna, przepuszczalna i lekko wapienna, o pH 6-7, co zapobiega chorobom korzeni.
Na balkon wybierz niskie odmiany i sadź je w dużych pojemnikach z drenażem, by uniknąć zastoju wody. Pamiętaj, że choć astry są odporne na suszę, podlewanie zapewni im bujniejszy wzrost i długie kwitnienie. Powinno być ono jednak umiarkowane: regularne, ale nie nadmierne, by utrzymać stałą wilgotność bez zalewania – w suszę podlewaj co 2-3 dni, a w deszczowe okresy ogranicz nawodnienie. W polskich warunkach, gdzie lata bywają zmienne, warto monitorować wilgotność gleby, wkładając palec na głębokość 5 cm.

Jak dbać o astry: nawożenie

Nawożenie astrów to prosty sposób na wzmocnienie ich witalności i przedłużenie kwitnienia. Najlepiej stosować nawozy wieloskładnikowe bogate w potas i fosfor, które wspierają rozwój kwiatów – na przykład preparaty do roślin kwitnących, rozpuszczalne w wodzie lub w granulkach. Wiosną, po ruszeniu wegetacji, podaj dawkę nawozu azotowego, by pobudzić wzrost liści, a latem przejdź na te z wyższą zawartością potasu, aplikując je co 2-4 tygodnie. W polskich warunkach, gdzie gleby często są ubogie, warto na jesieni wzbogacić podłoże kompostem organicznym. Unikaj nadmiaru azotu, bo spowoduje bujny wzrost zieleni kosztem kwiatów. Dla doniczkowych astrów używaj nawozów w płynie, rozcieńczonych w wodzie do podlewania, a w ogrodzie rozsypuj granulowane nawozy wokół roślin, delikatnie mieszając z glebą. Regularne nawożenie sprawi, że astry będą też odporniejsze na szkodniki i choroby.

Przycinanie astrów i inne zabiegi pielęgnacyjne

Przycinanie astrów zachęca je do rozkrzewiania i obfitszego kwitnienia – w przypadku odmian wysokich skracaj pędy o 1/3 wiosną, gdy osiągną 20-30 cm, co zapobiegnie ich wyginaniu. 
Po kwitnieniu usuń przekwitłe kwiatostany nożycami ogrodowymi, by stymulować nowe pąki i utrzymać estetyczny wygląd. W przypadku bylin, jesienią przytnij łodygi na wysokość 10 cm nad ziemią, co ochroni je przed mrozem. Zadbaj też o regularne odchwaszczanie wokół roślin, by nie konkurowały o składniki odżywcze i mulczuj korą wokół kwiatów, co zapobiega wysychaniu gleby. Uważaj na mszyce, a w wilgotne lata na mączniaka prawdziwego. Rozmnażaj astry przez podział kęp co 3-4 lata, co odświeża rośliny.
Te proste kroki sprawią, że astry będą zdrowe i piękne przez lata, zdobiąc twój ogród do późnej jesieni.

Tekst: Agnieszka Wójcińska
Zdjęcia: Shutterstock