Sezon na młode pokrzywy

Jeśli rosną w naszym ogródku, jesteśmy szczęściarzami. Nie musimy biegać po łąkach w poszukiwaniu pierwszych, najzdrowszych wiosennych liści.

Chociaż kłuje od małego i nawet tę marcową lepiej zbierać w rękawiczkach, warto się do niej przekonać. Bo nawet jeśli żegawka
– to jej ludowa nazwa – poparzy, każdemu wyjdzie na zdrowie. Kiedyś na wsiach pokrzywami bito się po bolących stawach, lecząc tak reumatyzm. Posiekanymi listkami z żółtkiem karmiono też pisklaki, żeby były zdrowe i silne.

Najbardziej wartościowe i najsmaczniejsze są najwcześniejsze, kilkunastocentymetrowe pędy. Zamiast spryskanych chemią nowalijek zjadajmy je na surowo w sałatkach (przestają parzyć przelane gorącą wodą, nigdy wrzątkiem, bo zabija witaminy), wyciskajmy superzdrowy sok, suszmy albo zamrażajmy.

Późniejsze krzaczki, odrastające po skoszeniu do późnej jesieni, też są dobre, ale nie mają takiej mocy jak wiosenne. Z wiekiem robią się łykowate, potrzebują więc solidnego blanszowania. Smak mają delikatny, dobrze go wzmocnić cytryną, śmietaną, czosnkiem, sosem winegret.

Na co pomaga?

Po zimie świeży sok z pokrzywy jest niezastąpiony. Nie tylko poprawi odporność, ale też oczyści organizm i da nam ogromny zastrzyk energii. Francuzki wierzą, że zapewnia wieczną młodość. Wystarczy kilka garści świeżych listków wrzucić do sokowirówki, a wyciśnięty sok popijać przez miesiąc trzy razy dziennie po łyżeczce. Można także dodać go do miodu i jeść codziennie po łyżeczce.

Zbawiennie działa również herbatka: poprawia trawienie, wyjdzie na zdrowie cukrzykom i osobom z chorymi nerkami. Kto się mocno poci, też powinien się nią raczyć, a problem zniknie.

Pokrzywa poprawia urodę: oczyszcza cerę, wzmacnia paznokcie. Włosy będą zdrowe i lśniące, jeśli zafundujemy im prostą płukankę: garść świeżych liści zalewamy litrem wrzątku i zostawiamy pod przykryciem na 3 godziny. Potem przecedzamy, mieszamy z litrem octu winnego. Przelewamy miksturę do butelki i po myciu włosów nacieramy nią głowę.

Na koniec dnia warto przygotować odprężającą kąpiel: pokrzywy miażdżymy, wkładamy do woreczka z gazy, a ten pod strumień gorącej wody. Wystarczy 20 minut, by poczuć się jak nowo narodzony.

Jak ją jeść

Kto lubi tradycyjną kuchnię, zrobi z pokrzywy zupę (wystarczy młode listki sparzyć gorącą wodą lub przez kilka minut obsmażać na oleju i dodać do wywaru, zaprawić śmietaną i octem) albo udusić jak szpinak. Ze sparzonych bądź ugotowanych liści robi się nadzienie do słonych ciast oraz jajecznicy, omletów, mielonych mięs, past.

Liście na sałatkę parzy się wrzątkiem lub gotuje w niewielkiej ilości wody z masłem i czosnkiem. Dla kulinarnych wyjadaczy jest wersja de luxe: babeczki z kremem pokrzywowym, purée z orzeszkami ziemnymi, a także tort. W browarnictwie pokrzywą zaprawia się piwo, a nawet je z niej warzy.

Do czego się jeszcze przyda

Dobra jest w ogrodzie i... zagrodzie. By mieć dorodne pomidory, zioła czy ziemniaki, warto je podlewać pokrzywnikiem, choć dobrze im robi już samo jej sąsiedztwo, bo odstrasza robaki i ślimaki. Kiedy kot czy pies gubi sierść, suszone pędy zalewamy ciepłą wodą i dodajemy im do karmy.

Pokrzywa jest też naturalnym barwnikiem; zafarbuje wełnę na kolor ciemnoszarozielony, jedwab zaś na śmietankowy. Świeży sok z pokrzywy albo miód pokrzywowy wylany na spodeczek odstraszy pszczoły, osy i szerszenie.

Liście i kłącza

•Najlepsze listki to te marcowe, młodziutkie, zrywane razem z pędami. W kwietniu i maju ścinamy całe rośliny, latem same czubki (z 4 listkami).

•Młode kłącza, oczyszczone i wypłukane, nadają się do jedzenia.

•Są prawdziwą bombą witaminową, mają dużo żelaza, magnezu, potasu oraz witamin A, E, C, B, K.

•Z surowych robi się herbatki, soki, duszone przyrządza się jak szpinak, suszone nadają się na napary i ziołowe mieszanki.

Łodygi i korzenie

•Nieco łykowate łodygi są dobre na soki i nalewki, zbieramy je w maju, suszymy i mielimy na proszek – zimą doprawimy nim kasze i kotleciki.

•Korzenie wykopuje się jesienią i suszy, robi się z nich napary, a także wyciągi alkoholowe.

 Kwiaty  i nasiona

•Gdy pokrzywa kwitnie, zostawiamy ją w spokoju.

•Warto natomiast zebrać nasiona, ponieważ mają w sobie wszystko, co w tej roślinie najlepsze. Strząsamy je na białą ściereczkę (dzięki temu są lepiej widoczne) i suszymy, dodajemy do ciast, naleśników, sałatek albo podjadamy sauté. Mają moc podobną do żeń-szenia.

Zupa z liści pokrzywy z parmezanem

Weź: •litr bulionu warzywnego •kilka dużych garści młodych liści pokrzywy •2-3 ząbki czosnku •5 łyżek masła •3 łyżki startego parmezanu •¹⁄³ szklanki słodkiej śmietanki •2 łyżki soku z cytryny •dużą szczyptę gałki muszkatołowej •pieprz i sól do smaku

Pokrzywę opłucz, sparz i uduś na maśle z posiekanym czosnkiem. Cebulę drobno posiekaj, zeszklij na maśle. Dodaj razem z pokrzywą do bulionu i zagotuj. Po kilku minutach zdejmij z ognia, dopraw gałką, słodką śmietanką, sokiem z cytryny. Zmiksuj. Dorzuć parmezan i zamieszaj.

Tekst: Krystyna Kopytko
Zdjęcia: Bios/East News, Stockfood/Free, Shutterstock