Marzysz, by wyprowadzić się na wieś? Przeczytaj najpierw tę rozmowę!

...i postanawia uciec przed nimi z miasta?

Tymczasem ucieczka na wieś przed problemami, to jest pakowanie się w jeszcze większe problemy. Bo życie na wsi jest o wiele większym wyzwaniem niż mieszkanie w mieście, właściwie pod każdym względem. Pojawia się pytanie, z czego ktoś tam się utrzyma, jaką pracę znajdzie, a jeżeli ma dzieci, jest kwestia organizacji ich życia – szkoły, przedszkola, zajęć dodatkowych. Wspomniany Piotr Galiński opowiadał mi o kobietach, które nazywa „czatnejówkami”, które wyniosły się z miasta i założyły, że na wsi będą żyć z robienia dżemów i czatneju, które będą sprzedawać na lokalnym targu. Ale to w ogóle nie ma szansy się udać. Bo żeby utrzymać się ze sprzedaży przetworów, trzeba sobie wyrobić markę i kanały sprzedaży, a to trwa.

A jeśli wyprowadzasz się jako para musisz mieć to dobrze uzgodnione.

Piotr Galiński powiedział mi nawet: chcesz się rozwieść, kup dom na wsi. Bo gdy okaże się, że macie skrajnie różne podejście do tego, to może się skończyć rozwodem. Weźmy Pawła, jednego z bohaterów mojej książki. Dla niego życie na wsi to było marzenie, które spełnił. To on do tego parł, wieczorami siedział na YouTubie i patrzył jak się ziemię orze, jak się hoduje krowy i kury. Jego żona nie była do tego przekonana i po tygodniu wróciła do miasta, oświadczając, że ona się na wsi nie odnajduje i nie będzie jeść zwierząt, którymi się opiekuje. Więc on, chociaż hodował drób, dla niej kupował kurczaki w markecie.

Galiński mówi, że wiejskie życie wymaga też silnej psychiki.

Aż tak bym chyba nie demonizował. Na wsi jest prąd, woda, są samochody. Kiedy się tu przeprowadzałem, musiałem wprawdzie zmierzyć się z remontem siedliska, które kupiłem i to przypadek wielu osób, które zostają właścicielami domów z historią na prowincji. Wywiozłem dwie przyczepy śmieci, które wykopałem z ziemi i wynosiłem z obory. Ale mnie czyszczenie tego siedliska sprawiało frajdę. Miałem poczucie, że tworzę coś na nowo, coś żywego. Poza tym w Warszawie też można kupić mieszkanie do remontu i trzeba ten remont przeżyć.

To co należałoby zrobić, żeby przeprowadzka była udana?

Najważniejszy jest plan, który obejmuje nie tylko to, jak wybuduję albo wyremontuję siedlisko, ale co dalej będę robił na tej wsi, z czego będę żyć przez resztę życia. Nauczyciel, mechanik pewnie znajdą tu pracę. Jest też masa zawodów, w których można pracować przez internet, współczesne czasy bardzo to ułatwiają. Ale musisz wiedzieć, jakie masz opcje. A to, czy urządzisz dom w stylu famhouse czy tradycyjnym rustykalnym, to drugorzędna rzecz.

A jakie pułapki mogą się wiązać z wyprowadzką z miasta?

Myślę, że jeżeli się zrobi dobry plan, to tych pułapek nie powinno być. Mogą się zdarzyć jakieś trudności, które trzeba pokonać, typu że przecieknie dach czy zapchają się rynny. Ale to jest życie po prostu.

Mieszczuchy często mają w głowach sielski obraz życia na wsi, też mu uległeś?

Instagramowy wizerunek wsi jest dość silnie zakorzeniony u ludzi z miasta. Często mają takie wyobrażenie, że po przeprowadzce na wieś każdy wieczór będą spędzać pod baldachimem z firanki w sadzie, jeść pstrąga z grilla, sączyć białe wino. Ja mieszkałem na wsi, całe dzieciństwo, więc wiedziałem, czym to życie pachnie. Miałem świadomość, ile to ciężkiej pracy, że wieczorem człowiek bywa tak zmęczony, że nawet jakby miał ten baldachim, to woli iść spać.

Wychowałeś się na wsi na Podhalu, a potem zamieszkałeś w Warszawie. Miałeś dylemat, żeby ją porzucić?

We mnie zawsze była taka dwoistość, że chciałem mieszkać w mieście i na wsi. Imponowała mi wielka Warszawa, przez wiele lat marzyłem, by w niej zamieszkać, żyć w bloku. I to mi się udało. Mieszkałem w Warszawie ponad 10 lat. Ale zarazem od dziecka czułem pragnienie życia na wsi. Miałem wizję w dzieciństwie, że sobie kiedyś wybuduję drewniany dom na łące pod lasem. Pamiętam, że w podstawówce na ostatniej stronie wszystkich zeszytów rysowałem chatki z kominem i dymem, ogródkiem i dołączoną obórką. I to drugie pragnienie nagle się zaktywizowało. Czułem zazdrość wobec ludzi, którzy wyprowadzili się z miasta na wieś. Byłem przed czterdziestką, kiedy pomyślałem, że jeśli nie spróbuję teraz, no to kiedy? Zacząłem szukać siedliska, co mi zajęło trzy lata.

Jaki mieszczuch twoim zdaniem nadaje się do życia na wsi, a jaki niekoniecznie?

Tu dużo rzeczy trzeba samemu zrobić, więc osoba, która nie lubi fizycznej pracy, lepiej się odnajdzie w mieszkaniu w bloku. Myślę, że tutaj nie najlepiej będzie się też czuć ktoś, kto ma strachy w sobie i przed pójściem spać po dziesięć razy sprawdza, czy na pewno dom jest zamknięty. No i pytanie, po co komu ta wieś? Bo jeżeli ktoś ma w sobie takie silne pragnienie mieszkania w dziczy, to czemu go nie zrealizować?

Co w twoim przypadku kryło się za tym pragnieniem?

Odezwał się we mnie gen chłopski. Chciałem żyć na łonie natury i uprawiać ziemię, samemu sobie organizować jedzenie. Jestem rolnikiem z dziada, pradziada. Wychowywałem się w dużym, jak na podhalańskie warunki gospodarstwie, gdzie były krowy, konie, świnie, króliki i ze 150 kaczek. Pamiętam, że już jako dziecko chciałem mieć owce i kozy, własne gospodarstwo. Dziś staram się, żeby jak najmniej z tego, co jem, pochodziło ze sklepu. Brakuje mi tylko krowy, ale nie zdecydowałam się na nią, bo trzeba ją regularnie doić, co jest problemem, jeśli wyjeżdżasz. Co ciekawe, z mojej dość dużej rodziny – rodzeństwa, kuzynów – dzisiaj chyba tylko ja uprawiam ziemię, choć wszyscy mieszkają na wsi.

Prowadzisz więc spokojne życie na wsi...

Tak sobie myślę, że spokojne może być życie i na wsi, i w mieście. Wszystko zależy od tego, co się w życiu dzieje. Możesz mieć w sobie jakiś niepokój, być w niefajnym związku, mieć w pracy złe warunki i wtedy niezależnie, gdzie mieszkasz, twoje życie nie będzie spokojne. Jeżeli mamy niezałatwione sprawy w życiu miejskim, to wieś nam tych spraw nie załatwi, a nawet możejeszcze będzie gorzej, trudniej.

Żyjesz tu w rytmie natury?

Jestem rannym ptaszkiem, ale w mieście też wcześnie wstawałem. Tutaj latem lubię być na nogach o 5.3O, świat jest piękny o tej porze dnia, dodaje mi to energii. Idę do zwierząt, karmię je, poję, jem śniadanie, piję kawkę już w słońcu, w sadzie. A później siadam do pracy przed komputerem i pracuję tak to 16-17, z przerwami na doglądanie zwierząt czy ogródka. Oczywiście są wieczory, że się siedzi do czwartej rano, jak przyjeżdżają goście. Ale jest jeszcze jedna rzecz. Żyję tu na pewno zdrowiej, na przykład przestał mnie boleć kręgosłup, z którym w mieście miałem spore kłopoty. Dźwigam, jestem w ruchu i to wyraźnie pomaga. Jakoś tak bardziej też jestem pogodzony z życiem, czuję, że nie ma się co zamartwiać, wybiegać w przyszłość, bo jakoś będzie. Teraz jest jesień, po jesieni przyjdzie zima, potem wiosna i znowu zakwitną drzewa.

Twoje małe gospodarstwo jest w pełni ekologiczne?

Tak, używam wyłącznie obornika, żadnych sztucznych nawozów. Dziś taki nawóz to rarytas, bo w wielkich gospodarstwach on spływa po kratkach, nikt go nie zbiera. Mam tu obieg zamknięty, w którym nic się nie marnuje. Wszystkie odpady warzywne i każdą ilość chwastów zjadają kury, indyki, gęsi i króliki. Kości zjedzonych zwierząt palę w piecu, bo popiół z nich jest dobrym nawozem. Pióra gęsie idą na poduchy albo na kompost. Nawet, jak coś mi zostanie z obiadu, to kury dojedzą albo Liśka, mój wierny pies. A jak mam kurę za starą na rosół dla siebie, gotuję Liśce i kotom risotto na rosole z niej.

Piszesz w książce, że jesteś fanem drobnego rolnictwa. Dlaczego?

Bo moim zdaniem to jest coś, co może uratować świat od zagłady. Pisałem teraz przed wyborami tekst o rolniku, który startuje na senatora. I on mi uświadomił, że w Polsce zanika takie rolnictwo. Rodzinne gospodarstwa zastępują koncerny, spółki rolne, wielkie fermy. Taki koncern może dyktować ceny i w każdej chwili powiedzieć, że wycofuje się z Polski. To zagraża bezpieczeństwu żywnościowemu. Czy wiesz, że na przykład wieprzowinę przejmują Chińczycy, bo u nas są takie przepisy, które utrudniają hodowlę świń na małą skalę? To jest porażające, bo to było jedno z podstawowych zwierząt, jakie tradycyjnie jedliśmy. Podlasie na przykład jest obecnie wymiecione z świń. Więc jeśli my, zwykli ludzie nie hodujemy już zwierząt, nie mamy ogródków, to jesteśmy totalnie uzależnieni od sklepów. A kolejne pokolenia, mówię o wiejskich dzieciakach, już nawet nie wiedzą, jak wygląda krowa. Gdyby przy każdym domu był ogródek i parę gęsi, kur, budka z królikami, to niepotrzebne byłyby te wielkie fermy, które są obciążeniem dla środowiska. Te wszystkie kurczaki, indyki, świnie jedzą głównie soję i żyją w stresie, w ciężkich warunkach. Na Netflixie oglądałem dokument, w którym amerykański dziennikarz jeździ po świecie do miejsc, gdzie ludzie żyją najdłużej. I wychodzi mu jedna na to recepta – jedzenie z własnego ogródka oraz ruch. Przywrócenie drobnego rolnictwa to powinno być zadanie dla kół gospodyń wiejskich, sołtysów, gmin.

A porównując dawną wieś, na której się wychowywałeś i dzisiejszą, jak one się mają do siebie?

Nijak. Nie ma już tamtej wsi. Cieszę się bardzo, że byłem świadkiem takiego stylu życia, który już się chyba nie powtórzy. Dzisiaj moja rodzinna wieś to są równo przystrzyżone trawniki, piękne domy, piękne samochody, altany, ale zero warzyw, kur, już nie mówiąc o krowach czy świniach. I ta wieś jest bardziej zabiegana. To jest styl życia ludzi w mieście, który przeniósł się na wieś.

Rozmawiała: Agnieszka Wójcińska Zdjęcia: Albert Zawada, Mateusz Skwarczek / Agencja wyborcza.pl, Agnieszka Wójcińska