Dlaczego warto rejestrować meble jako wzory przemysłowe? Poznaj 7 korzyści

Czym jest wzór przemysłowy?

Wzór przemysłowy dotyczy wyglądu zewnętrznego produktu, czyli jego kształtu, ornamentacji i koloru. Ta forma ochrony nie zabezpiecza tego co nie jest widoczne w trakcie normalnego użytkowania. Technologia ukryta wewnątrz urządzenia możliwa jest to zastrzeżenia w formie patentu lub wzoru użytkowego.

Praktycznie wszystkie wyroby przemysłowe i rękodzielnicze mogą być chronione jako wzory przemysłowe. Jednym z najczęściej zgłaszanych produktów są różnego rodzaje meble i wyposażenie wnętrz. Ochronie może podlegać cały przedmiot (np. stół czy komoda) albo jego część (np. uchwyt od szafki, fantazyjny blat czy nietypowy kształt nogi od krzesła).

 Sukces Twojej firmy często zależy od tego, jak dobrze produkt wygląda, a nie jedynie od jego ceny. Chroniąc swoje meble blokujesz konkurencji możliwość wytwarzania i produktów nie tylko identycznych ale również na tyle podobnych, że mogą wywołać wrażenie deja vu. To mit, że 30% różnic eliminuje naruszenie prawa.

Zobacz również:

Amazon Brand Registry. Co daje udział w tym programie?

Gdzie dokonać zgłoszenia wzoru przemysłowego?

Zastrzeżenie mebli w formie wzorów przemysłowych sprawia, że masz namacalny dowód przysługujących Ci praw. Dzięki temu jesteś w stanie usuwać oferty nieuczciwej konkurencji z portali takich jak Amazon czy Allegro bez angażowania do tego sądu. Wszystko sprowadza się jedynie do pokazania świadectwa rejestracji. Każdy z tych serwisów od razu usunie taką ofertę.

Wzory przemysłowe możesz zgłosić do rejestracji w:

• Urzędzie Patentowym RP w Warszawie (UP RP) – ochrona na terenie Polski;
• Urzędzie UE ds. Własności Intelektualnej w Alicante w Hiszpanii (EUIPO) – ochrona na terenie całej UE;
• Światowej Organizacji Własności Intelektualnej w Genewie w Szwajcarii (WIPO) – ochrona w wybranych krajach.

Ile trwa ochrona wzorów przemysłowych?

Prawo ochronne na wzór przemysłowy trwa maksymalnie 25 lat od dnia dokonania zgłoszenia. Kluczowe jest jednak to abyś co 5 lat je przedłużał i uiszczał z tego tytułu stosowne opłaty. Aby jednak ochrona Twojego produktu była skuteczna i nie do podważenia, wzór musi spełniać dwa wymogi. W dniu zgłoszenia wzór musi:

• być nowy -  wcześniej nie ujawniono wzoru o identycznym wyglądzie (jako twórca masz 12 miesięcy na rejestrację wzoru od chwili jego publicznego udostępnienia);
• mieć indywidualny charakter - wrażenie, jakie wywołuje wzór różni się od wrażenia, jakie wywiera każdy wcześniejszy wzór.

Ekspert z Urzędu Patentowego, który będzie rozpatrywał Twoje zgłoszenie nie sprawdza tych wymogów. Jeżeli jednak ich nie spełnisz, to co prawda ochronę otrzymasz, ale konkurencja będzie mogła dość łatwo ją unieważnić.

Nie sztuką jest więc sama rejestracja, ale obronienie swoich praw jeżeli dojdzie do sporu. Sama siła takiej ochrony zależy również od tego w jaki sposób przedstawisz graficznie swoje meble. Możesz wykorzystać do tego zdjęcia, projekty 3D bądź rysunki. Jeżeli nie chcesz się tym zajmować samodzielnie, albo obawiasz się błędów, zleć wszelkie formalności rzecznikowi patentowemu.

Słynny mit, czyli czy 30% zmian wystarczy, aby nie naruszyć prawa?

Jest to jeden z bardziej popularnych mitów w prawie własności intelektualnej. Czasami też spotykam się, że różnice powinny wynosić ponad 50% albo bardziej szczegółowo, że wystarczy 6 różnic. 

Tak naprawdę nie ma wyznaczonej bezpiecznej ilości różnic, aby nie naruszać czyjegoś prawa. Wszystko zależy od danego rodzaju produktu. W przypadku mebli, pewne ich elementy stanowią nieodzowną ich część. Na przykład stół składa się blatu i 4 nóg, regał posiada półki, a sofa ma oparcie i siedzisko. W tworzeniu niektórych produktów swoboda twórcza jest dość ograniczona i meble tego typu będą do siebie podobne. Aby ocenić, czy dwa wzory wywołują odmienne ogólne wrażenie należy wziąć pod uwagę:

• Kim będzie zorientowany użytkownik?
• Jaki jest zakres swobody twórczej przy dam produkcie?
• Dopiero po ustaleniu tych danych, można ocenić ogólne wrażenie wzoru. Tutaj z pomocą przychodzą też standardy wypracowane w orzecznictwie.

Korzyści z rejestracji mebli w formie wzorów przemysłowych

Poprzez ochronę wzoru przemysłowego, jako jego właściciel otrzymujesz pewne narzędzia prawne. Ich celem jest zniechęcenie konkurencji do wytwarzania tego samego lub bardzo podobnego wzoru, który można pomylić z oryginalnym produktem. To w ogromy sposób ułatwia blokowanie nieuczciwej konkurencji.

1. Oficjalnie uzyskujesz prawa do danego produktu

Zastrzegając meble jako wzory przemysłowe otrzymasz świadectwo rejestracji. Są w nim zawarte informacje dotyczące wzoru: to jak on wygląda, od jakiego dnia obowiązuje ochrona oraz kto jest jego właścicielem. Opierając się jedynie na ochronie prawno-autorskiej nie miałbyś takiej pewności prawnej. Poza tym nigdy nie wiadomo czy Twój mebel będzie w ogóle przez sąd uznany za utwór.

Dzięki formalnej rejestracji możesz zabronić konkurencji wytwarzania, sprzedawania lub importowania i eksportowania chronionego produktu. To Ty rozdajesz wtedy karty.

2. Szybko zablokujesz nieuczciwą konkurencję w internecie

Obecnie prawo umożliwia szybkie usuwanie ofert na platformach sprzedażowych, które naruszają między innymi prawa z rejestracji wzorów przemysłowych. Można to zrobić bez postępowania sądowego. Wystarczy, że do danego portalu (np. Allegro, Amazon, OLX) zgłosisz ofertę, która narusza Twój produkt albo znak towarowy. Musisz jednak udowodnić, że to Tobie przysługują prawa, a zrobisz to w prosty sposób. Wystarczy załączyć skan świadectwa.

Platformy sprzedażowe nie oceniają, czy faktycznie dochodzi do naruszenia. Nie mają do tego odpowiednich kompetencji. W ciągu kilku godzin od otrzymania zgłoszenia usuwają wskazaną ofertę. W przeciwnym razie same mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności za wprowadzenie podrobionych produktów na rynek.

Kontrast pomiędzy ochroną darmową i tą wynikającą z rejestracji w Urzędzie Patentowym świetnie widać na przykładzie znaków towarowych. Spójrz na poniższe grafiki.

 3. Prostsze dochodzenie roszczeń w postępowaniu sądowym

Jeżeli konkurencja narusza wzór Twoich mebli i oferuje je w swoim sklepie internetowym albo stacjonarnym, to niestety nie usuniesz tych ofert tak szybko jak na zewnętrznych portalach sprzedażowych. W pierwszej kolejności zawsze warto wysłać wezwanie do zaprzestania naruszania praw. Takie pismo może w Twoim imieniu przygotować rzecznik patentowy. Jeżeli to nie pomoże, sprawiedliwości musisz dochodzić w sądzie.

Posiadając świadectwo rejestracji spór będzie dotyczył tego, czy konkurent naruszył Twój wzór. Nie będziesz musiał udowadniać, że prawa do niego należą do ciebie. Te informacje zawiera świadectwo. Dodatkowo możesz także złożyć wniosek o zabezpieczenie towaru. Konkurent nie będzie mógł sprzedawać spornych mebli. Roszczenie to możesz złożyć przed złożeniem pozwu.

Zastrzeżony wzór przemysłowy mebli daje Ci pewność, że jesteś w stanie utrzymać swoją przewagę konkurencyjną, nie pozwalając konkurencji zbytnio się do Ciebie przybliżać z dizajnem.

4. Ciężar dowodowy spoczywa na konkurencji

Wzór przemysłowy zastrzegany jest w procedurze rejestrowej. Tak jak wspomniałem wcześniej ekspert z urzędu nie sprawdza wymogu nowości ani indywidualnego charakteru. 

Konkurencja w ramach obrony może próbować unieważnić Twój wzór. Musi jednak przedstawić dowody na to, że twój mebel nie spełniał wymogów stawianych przez prawo Nie jest to wcale proste zadanie. Dowody powinny być opatrzone datą pewną, żeby urząd wziął je pod uwagę. Konkurent może mieć nawet rację, ale bez silnych dowodów taki spór przegra.

5. Nie jesteś na celowniku trolli patentowych

Szybka procedura zastrzegania wzorów przemysłowych i jeszcze szybsze blokowanie ofert na portalach sprzedażowych sprzyja działalności trolli patentowych.

Takie trolle sprawdzają, czy chronisz swoje meble w formie wzorów. Bazy urzędów patentowych są darmowe i dostępne on-line. Jeżeli nie znajdą tam adnotacji o Twojej firmie, to mogą zastrzec Twoje wiodące produkty na siebie. W UE na uzyskanie ochrony czeka się ledwie 14 dni. Po tym czasie takie osoby zaczynają szantaż. Usuwają Cię z Allegro oferując równocześnie odsprzedaż praw za niebotyczne pieniądze.

W ostatnim czasie, głośno było o przypadkach zgłaszania przez trolle do ochrony wiszących foteli (tzw. bocianie gniazdo) czy zegarów przyklejanych na ścianę.

6. Zostawiasz w tyle konkurencję i zwiększasz swoje przychody

Według badań EUIPO z 2022 roku firmy, które chronią własność intelektualną mają o 60% większy przychód niż konkurencja, która nie dba o taką ochroną. A wynika to z tego, że mając w ręku skuteczne narzędzia prawne do ochrony swoich interesów nie pozwalasz na podszywanie się pod Twoje kolekcje. 

Naturalnie sama rejestracje nie zapobiega naruszeniom. Możesz jednak szybko i skutecznie z takimi incydentami walczyć. Ma to później odbicie w Twoich wynikach finansowych.

7. Możesz sprzedać lub udzielić licencji na swoje wzory

Możesz sprzedać prawa z rejestracji wzoru przemysłowego albo udzielić na niego licencji. Wymyślając atrakcyjny wygląd kanapy albo krzesła wcale nie musisz mieć fabryki, aby je produkować. Licencjonując swój produkt, nadal jesteś jego właścicielem i zarabiasz określoną z góry kwotę lub procent od sprzedaży towaru. Takie rozwiązanie może być atrakcyjne dla dizajnerów a nawet samych studentów ASP.

Materiał partnera
fot. Shutterstock