Jak ekologicznie i tanio ogrzać dom? Sprawdzamy pompę ciepła - ceny, rodzaje, zalety

Pompa ciepła to coraz częściej stosowany rodzaj instalacji grzewczej. Aby ogrzać dom czy wodę do kąpieli, wykorzystuje darmową, czystą energię odnawialną, dostępną praktycznie bez ograniczeń. Zapewnia tym samym ekologiczne ciepło z otoczenia bez smogu – nie wytwarza żadnych spalin ani innych zanieczyszczeń. Pompa jest jednocześnie jednym z najbardziej efektywnych urządzeń grzewczych, co przekłada się na niskie koszty eksploatacji. Dlatego stanowi konkurencję dla kotłów zasilanych chociażby gazem czy ekogroszkiem, nawet jeśli koszt inwestycyjny jest nieco wyższy. Dodatkowo jest też wygodna i łatwa w obsłudze. Po uruchomieniu działa automatycznie.

Z naszego artykułu dowiesz się: 

• jak działa pompa ciepła
• jakie są rodzaje pomp ciepła
• czy pompa ciepła może zastąpić klimatyzację
• jakie są koszty zainstalowania pompy ciepła

Instalacja pompy ciepła i jej zastosowanie: jak to działa?

Pracę pompy ciepła można porównać do pracy lodówki. Tyle tylko, że lodówka pobiera ciepło ze swojego wnętrza i oddaje je do otoczenia, a pompa pobiera energię cieplną z otoczenia (powietrza lub gruntu) i przekazuje ją poprzez system grzewczy do wnętrza budynku. Znaczną część energii niezbędnej do ogrzewania czerpie ze środowiska naturalnego, ale do pracy potrzebuje również trochę prądu. Efektywność pompy ciepła jest niezwykle wysoka. Obecnie produkowane pompy ciepła z 1 kW zużytej energii mogą uzyskać nawet 5 kW ciepła. Zużycie prądu przez pompę jest więc niewielkie w stosunku do ilości dostarczanego przez nią ciepła. Może ona ogrzewać dom oraz wodę do łazienki czy kuchni. Na rynku są też urządzenia działające wyłącznie jako podgrzewacz wody. Te ostatnie polecane są m.in., jeśli masz w domu kocioł gazowy. Jest wiele zalet takich urządzeń, ale na największą uwagę zasługuje fakt, że pozwalają one obniżyć koszty podgrzewania wody nawet o 40 procent. Jeśli więc szukamy naprawdę dużej efektywności energetycznej, jest to idealne rozwiązanie.

Rodzaje pomp ciepła: pompa ciepła powietrze/woda i inne

Dostępne są trzy rodzaje pomp ciepła. Wyróżnia się je według wykorzystywanego źródła ciepła: energia cieplna z powietrza – pompa powietrzna, energia cieplna podziemnych cieków wodnych, energia cieplna skumulowana w gruncie – pompa gruntowa. Największą popularnością cieszy się obecnie pompa typu powietrze-woda. Pobiera ona energię skumulowaną w powietrzu, nawet przy ujemnych lub niskich temperaturach, i zamienia ją w ciepło, a potem przekazuje je wodzie, która ogrzewa dom (płynie w rurach ogrzewania podłogowego lub grzejnikach). Co ważne, pompa ciepła powietrze/woda jest tańsza niż gruntowe pompy. Nie potrzebuje też skomplikowanej i kosztownej instalacji. Powietrzne pompy ciepła renomowanych producentów pobierają energię z powietrza nawet przy temperaturze do -20°C. Oznacza to, że mogą ogrzewać dom również podczas mrozów, bez konieczności wspomagania się innymi źródłami ciepła, na przykład grzałką elektryczną. Tym samym mogą być jedynym źródłem ogrzewania w domu.

Efektywność pompy ciepła: jak ogrzewać oszczędnie i bez hałasu

To nieprawda, że pompa ciepła jest głośna. Nowoczesne urządzenia generują dźwięki porównywalne, a nawet niższe od tych, które wytwarzają piec gazowy czy lodówka. Dotyczy to również pompy ciepła typu split, czyli składającej się z dwóch urządzeń (fachowo zwanych jednostkami) – wewnętrznego, montowanego w domu, i zewnętrznego, montowanego przed budynkiem. Instalacja pompy ciepła możliwa jest nawet w domku szeregowym, bez obaw o dyskomfort domowników i sąsiadów.

Pompa ciepła sprawdzi się najlepiej, jeśli zainstalujesz w domu ogrzewanie podłogowe. Nie oznacza to jednak, że nie będzie działała, gdy masz grzejniki. Aby obniżyć koszty ogrzewania, warto wyposażyć system ogrzewania w sterownik pogodowy. Automatycznie dopasuje on temperaturę we wnętrzu do pogody panującej za oknem, co pozwoli uniknąć strat energii. Opłacalnym rozwiązaniem dla budżetu jest też połączenie pompy z instalacją fotowoltaiczną. Dzięki temu obniżysz koszty ogrzewania, bo pompa będzie zużywała darmowy prąd wyprodukowany przez zamontowane na dachu panele fotowoltaiczne. Co ważne, będzie wtedy pracować w 100 procentach ekologicznie.

Pompa ciepła do budynku jak klimatyzacja - ogrzewanie domu i chłodzenie

To innowacyjne urządzenie nie tylko ogrzewa budynek oraz wodę. Pompa ciepłą wykorzystuje darmową energię odnawialną i może również chłodzić pomieszczenia, co latem, w upały, okazuje się niezastąpione. W przypadku powietrznych pomp ciepła efekt chłodzenia uzyskuje się najczęściej dzięki trybowi pracy odwróconej. Pompa ciepła działa wówczas podobnie jak lodówka.

Sprawdź koszt inwestycyjny i dofinansowania na pompę ciepła

Jeśli chcesz mieć pompę ciepła, możesz ubiegać się o dotację na kupno i montaż urządzenia. Zainteresuj się programem „Czyste Powietrze”.

Na wsparcie mogą liczyć właściciele i współwłaściciele domów, które już stoją, planujący wymianę nieefektywnego źródła ciepła na nowoczesne, ekologiczne. W ramach programu „Czyste Powietrze” można uzyskać dofinansowanie w wysokości:

- do 30 000 zł dla podstawowego poziomu dofinansowania (w przypadku osób o dochodzie rocznym nieprzekraczającym 100 000 zł);

- do 37 000 zł dla podwyższonego poziomu dofinansowania (w przypadku, gdy przeciętny miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego nie przekracza 1564 zł w gospodarstwie wieloosobowym lub 2189 zł w gospodarstwie jednoosobowym);

- do 69 000 zł dla najwyższego poziomu dofinansowania (w przypadku, gdy przeciętny miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego nie przekracza 900 zł w gospodarstwie wieloosobowym lub 1260 zł w gospodarstwie jednoosobowym bądź beneficjent ma ustalone prawo do otrzymywania zasiłku stałego, zasiłku okresowego, zasiłku rodzinnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego).

Wnioski składamy na stronie gov.pl lub do WFOŚiGW. Więcej informacji: czystepowietrze.gov.pl. W tym roku wystartuje też program „Moje Ciepło”, skierowany do właścicieli nowych domów. Wsparcie będzie udzielane w formie bezzwrotnej dotacji, stanowiącej od 30 do 45 procent kosztów kwalifikowanych inwestycji. Na zakup i montaż wybranej pompy ciepła można otrzymać od 7000 zł do 21 000 zł.

Efektywność pompy ciepła i niskie koszty ogrzewania

Ekspert radzi - o pompy ciepła pytamy Marcian Walosa z Działu Wsparcia Technicznego i Szkoleń Viesmann Sp. z o.o.. 

W jaki sposób dobrać pompę ciepła do domu?

Pompa ciepła powinna być dobrana na podstawie wartości zapotrzebowania na ciepło budynku. Właściwie dopasowana moc pompy do potrzeb budynku pod kątem ogrzewania pomieszczeń oraz przygotowywania ciepłej wody użytkowej, zapewni odpowiedni komfort cieplny oraz płynną, efektywną pracę urządzenia, co przekłada się na niższe koszty ogrzewania.

Czy można zamontować pompę ciepła w modernizowanym budynku?

Można ją zainstalować zarówno w nowym, jak i w modernizowanym domu. Jeśli zdecydujemy się na zastosowanie pompy ciepła do centralnego ogrzewania już na etapie projektowania budynku, można wówczas zrezygnować z budowy komina oraz kotłowni. Pompa ciepła nie wytwarza spalin i może zostać zainstalowana praktycznie w dowolnym pomieszczeniu, np. w holu, garderobie czy pomieszczeniu gospodarczym. Jest również dobrym rozwiązaniem, kiedy chcemy wymienić stary kocioł na urządzenie korzystające z odnawialnych źródeł energii. Co ważne, taka zmiana nie musi oznaczać dużych i kosztownych przeróbek. Na rynku kupimy pompy zaprojektowane z myślą o modernizacji z temperaturami zasilania do 70°C. Nie trzeba nawet zmieniać grzejników czy instalować ogrzewania podłogowego.

Na co zwrócić uwagę podczas zakupu?

Warto postawić na urządzenie renomowanego producenta, za którym idzie wysoka jakość produktu. Jednym z parametrów, który pozwala w szybki sposób porównać pompy ciepła, jest współczynnik COP. Określa on ilość ciepła dostarczonego przez urządzenie do ilości energii elektrycznej, która została zużyta w trakcie pracy.

Im wyższy COP, tym pompa pracuje efektywniej i jest tańsza w eksploatacji. Przydatne jest zdalne sterowanie systemem grzewczym (pompa powinna mieć moduł internetowy). To rozwiązanie pozwala na uzyskanie optymalnej temperatury w pomieszczeniach, za pomocą aplikacji mobilnej, kiedy np. nie ma nas w domu. Ważne jest, aby montaż, uruchomienie i późniejsze przeglądy urządzenia były robione przez wykwalifikowanego, uprawnionego serwisanta. Jeśli chcemy połączyć instalację fotowoltaiczną z pompą ciepła, postawmy na rozwiązania jednego producenta. Zyskamy wówczas pewność, że urządzenia wchodzące w skład instalacji grzewczej budynku będą ze sobą współpracowały, zapewniając efektywność całego systemu.

Ile kosztuje ogrzewanie i ile można zaoszczędzić?

Przytoczę konkretny przykład. W domu jednorodzinnym o powierzchni 330 m2 i kubaturze 1250 m3, pobudowanym w Rybniku, pompa ciepła typu powietrze/woda Vitocal 222-S pracuje już dziesiąty sezon grzewczy. W całym budynku zamontowano ogrzewanie podłogowe, a w pomieszczeniach utrzymywana jest temperatura na poziomie 21,5°C.

W sezonie pompa ciepła zużywała od 3800 do 4200 kWh prądu. Zakładając średnie zużycie prądu 4000 kWh/rocznie i średnią cenę1 kWh prądu ze stycznia 2022 r. dla taryfy G11 wynoszącą 0,66 zł, otrzymujemy roczny koszt ogrzewania 2640 zł. Dla porównania koszt ogrzewania domu o podobnej kubaturze, który w sezonie grzewczym potrzebuje 4-5 ton węgla, wynosi nawet 4900 zł (przy założeniu średniej ceny tony węgla w 2021 r. 996,60 zł). To niemal dwa razy więcej niż koszt ogrzewania pompą ciepła. Warto również podkreślić, że koszt ogrzewania pompą ciepła można obniżyć, montując instalację fotowoltaiczną, która dostarczy jej darmowy prąd solarny.

TEKST: Beata Augustowska, Beata Woźniak ZDJĘCIA: materiały prasowe, shutterstock