Wiosenna pobudka! Jakie zwierzęta budzą się ze snu zimowego na wiosnę?
Zwierzęta w naturzeNiektóre niedźwiedzie już się obudziły. Zimowymi śpiochami są w naszym kraju także jeże, susły, borsuki, świstaki i nietoperze. Czy wiecie, kiedy budzą się ze snu? Zobaczcie, które zwierzęta będą następne.
Czy wiewiórki zapadają w sen zimowy?
Co to jest sen zimowy? Tak naprawdę to hibernacja, czyli spowolnienie funkcji życiowych, które pomaga oszczędzać energię i przetrwać trudne zimowe miesiące. Spada temperatura ciała, spowalnia się metabolizm i praca serca, a działanie mózgu wręcz ustaje. Wiewiórki w hibernację nie zapadają, na zimę po prostu bardzo ograniczają swoją aktywność, dużo śpią, co jakiś czas wychodząc po ukryte jesienią zapasy.
Prawdziwymi zimowymi śpiochami są za to w naszym kraju niedźwiedzie, jeże, susły, borsuki, świstaki i nietoperze. Czy wiecie, kiedy wiosną budzą się ze snu?
Kiedy ze snu zimowego budzą się niedźwiedzie?
Niedźwiedzie to pierwsze śpiochy, które budzą się na wiosnę. Zdarza się, że już w lutym wychodzą z legowiska nazywanego gawrą, choć niektóre potrafią pospać do końca marca. W Polsce niedźwiedzie, które są największymi na świecie drapieżnikami, żyją w Tatrach Beskidzie Żywieckim, Sądeckim i Niskim oraz Bieszczadach. Termin ich pobudki często zależy od regionu, co ma związek z temperaturą, która w wyższych górach jest niższa, a wiosna przychodzi tam później. Po zimowym śnie niedźwiedzice często wychodzą z młodymi, które rodzą zimą (każda samica ma miot co 2 lata). Obudzony niedźwiedź rusza do stołówki. Choć jest wszystkożerny, wiosną najchętniej sięga po mięso. Zjada padłe w zimie zwierzęta albo te, które upoluje – od owadów, po dziki, jelenie czy nawet żubry, a przegryza je młodymi roślinami.
Na jak długo zapadają w sen zimowy borsuki?
Te ssaki, bohaterowie wielu bajek dla dzieci, zasypiają, gdy temperatura spada na kilka stopni poniżej zera, ukryte w swoich rozgałęzionych norach z długimi korytarzami. Budzą się, gdy znów robi się na plusie, przy wzroście temperatury potrafią się też przebudzać na chwilę w zimowych miesiącach. Długość ich snu uzależniona jest więc od przebiegu zimy – te żyjące na wschodzie Europy potrafią spać nawet do pół roku, polskie borsuki około 3 miesięcy, a te na południu naszego kontynentu nie spać wcale. Zresztą, w związku z tym, że klimat się ociepla, w naszym kraju też zdarza im się być na chodzie cały czas.
Zobacz także: Poznaj zwyczaje borsuka i dowiedz się, gdzie go spotkasz
Kiedy ze snu zimowego budzą się jeże?
Kolczaste ssaki, które śpią od listopada, budzą się na początku marca. Temperatura ciała im rośnie, oddech przyspiesza i kolczasta kulka zmienia się w sympatyczne zwierzę. Wychodzą ze stert liści i gałęzi, które na zimę przygotowała im natura albo człowiek oraz z podziemnych norek. Nie mogą przerwać drzemki za wcześnie, bo muszą też obudzić się owady, ich ulubiony przysmak i najważniejszy składnik diety. Wyspane zaczynają od picia, bo nie robiły tego przez całą zimę. Potem przyjdzie czas na gody, a na przełomie kwietnia i maja urodzą się jeżyki, początkowo z miękkimi wypustkami na plecach, które po kilku godzinach zmieniają się w kolce. Kolców przybywa z czasem (dorosły jeż ma ich ok. 5000) i są bardzo ważne, bo pomagają uchronić się przed polującymi na jeże lisami, kunami i ptakami drapieżnymi.
Kiedy ze snu zimowego budzą się nietoperze?
Na zimowe sypialnie nietoperze najchętniej wybierają jaskinie, opuszczone bunkry, piwnice, dziuple drzew, ziemianki czy strychy. Często migrują przed zimą do tych kryjówek, na przykład rozbudowanych systemów fortyfikacji – największe ich zimowisko to Międzyrzecki Rejon Umocniony. Zasypiają, gdy przyjdą pierwsze przymrozki, wisząc głową w dół albo wciśnięte w szczeliny. Lubią robić to w grupach. Z hibernacji budzą się pod koniec marca, wtedy, kiedy ich jedyne jedzenie, czyli owady. Jednak zdarza się, że w trakcie zimy coś je obudzi, na przykład niesforny turysta. Jeśli takich pobudek jest za dużo, mogą nawet umrzeć, bo każda z nich oznacza zużycie nadprogramowej ilości tłuszczu, jaki zgromadziły na zimę. Pamiętajmy więc, by im nie przeszkadzać.
Kiedy ze snu zimowego budzą się świstaki?
W Polsce świstaki żyją tylko w Tatrach i to tam można usłyszeć ich przeciągłe świsty. Trudniej je zobaczyć,bo są bardzo czujne i to raczej one obserwują okolicę sprytnie maskując się wśród skał. Żyją w koloniach lub rodzinach. Zimę przesypiają w takiej grupie zwinięte w kłębek, w głębokich norach wyściełanych trawą, a budzą się w kwietniu. Co ciekawe w zimie mają kilka pobudek na mniej więcej klikanaście godzin, by zrobić siusiu. Jeszcze w norze odbywają też wiosenne gody. Mode świstaki urodzą się na przełomie maja i czerwca.
Zobacz także: Jakie zwierzęta zapadają w sen zimowy?
Kiedy ze snu zimowego budzą się susły?
Te naziemne wiewiórki, które z wyglądu przypominają afrykańskie surykatki, śpią „jak susły” przez niemal przez pół roku, bo zimową drzemkę rozpoczynają, gdy temperatura spada do 10 stopni na plusie, czyli stosunkowo wcześnie. Z zimowego snu budzą się na początku kwietnia samce, które ustalają potem swoje terytoria, a samice w połowie - pod koniec tego miesiąca. W Polsce występują dwa gatunki susłów – perełkowany (przy granicy z Ukrainą) i moręgowany. A czy wiecie, że ten ostatni wyginął w naszym kraju w latach 70., ale w 2005 został ponownie sprowadzony przez Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra” na Dolny Śląsk i pięknie od tego czasu się rozmnaża. Kibicujmy, by tak było dalej.
Tekst: Agnieszka Wójcińska Zdjęcia: Shutterstock